Van de week schreef ik iets over het voorlopen voor een Tesla rouwauto. Een bijzondere ervaring, want je hoort de motor van de auto niet en daarmee dacht ik steeds “Is ie er nog? Komt hij wel achter me aan? Straks loop ik hier in mijn eentje…”
Het zette me aan het denken. Voorlopen, waarom doen we dat eigenlijk?! Waarom doe ik het? Het is een oud gebruik, maar ik kan niet echt goed achterhalen wat de exacte gedachte achter het ontstaan ervan is. Het wordt gedaan uit respect, uit eerbetoon. Een statig en formeel gebruik, wat nog vaak gewaardeerd wordt, zéker bij en door oudere mensen.
Vaak vinden nabestaanden het een mooi en emotioneel moment. Mijn collega’s die het overbrengen realiseren, doen dit ook. Op het moment dat iemand thuis overleden is en wordt overgebracht naar een uitvaartcentrum, dan loopt één van de collega’s vóór het overbrengbusje aan de straat uit. Regelmatig hoor ik later van de naasten hoe bijzonder zij dit vonden.
Omdat er al zo ontzettend veel keuzes te maken zijn, bij het organiseren van een uitvaart, is het voorlopen niet iets wat ik standaard overleg. Als ik enigszins twijfel of het bij de overlede of de familie past, dan bespreek ik het. Het is niet de bedoeling dat mensen zich hier opgelaten door voelen. Dan kan ik wel denken “zo doe ik dat altijd” of “ik vind het mooi en respectvol” maar als nabestaanden hierdoor in verlegenheid worden gebracht, vind ik dat het z’n doel voorbij schiet. En daarbij gaat het niet om mij, het gaat om de overledene en om de nabestaanden.
Af en toe heeft het ook wel eens praktische reden, bijvoorbeeld om de rouwauto en stoet een drukke weg op te helpen. Dat is niet geheel zonder gevaar, want ik ben ooit eens bijna van mijn sokken gereden door een auto die er snel nog voor langs wilde. En spijtig genoeg ben ik met een lopende stoet een keer flink “uitgetoeterd” door een automobilist die het blijkbaar allemaal te lang duurde … tja daar loop je dan, met een familie die hun geliefde naar het graf brengt. Je maakt wat mee! Gelukkig zie ik ook dat mensen het fatsoen en respect tonen, door even te stoppen als ik hen met de stoet tegemoet loop.
Twintig jaar geleden, zag ik tijdens de begrafenis van een vriendin voor het eerst een andere vorm van voorlopen. Ik werkte nog lang niet in de uitvaart, maar het viel me wel op. Tijdens de wandeling naar het graf liep haar man als enige voor en alle andere aanwezigen liepen achter de kist aan. Dit beeld raakte me en is me altijd bij gebleven. Hij bracht haar weg … en wij liepen achter hem om hem te steunen tijdens hun hartverscheurende laatste wandeling. Wat mij betreft is het voorlopen altijd bespreekbaar. Alleen, samen met een partner, met kinderen of kleinkinderen voor de rouwauto of de baar lopen, ik heb vele varianten meegemaakt en het blijft elke keer bijzonder. Als het voor de familie iets toevoegt, dan lopen we met voorlopen dus nooit achter!
Bij de uitvaart van burgermeester Pieter Smit was het voorlopen heel symbolisch. Er was een grote publieke bijeenkomst in het theater en na die tijd zou de familie in besloten kring naar het crematorium gaan. Het gemeentebestuur liep vanaf het theater voor de rouwauto aan, door de grote winkelstraat die vol toeschouwers stond, naar het gemeentehuis. Zijn gemeentehuis. Daar stonden al zijn collega’s en het gemeentebestuur voegde zich bij hen. Iedereen legde een bloem op de rouwauto en na dit moment nam ik het voorlopen over. Dat was gelijk ook de overgang van het publieke deel van de uitvaart naar het persoonlijke gedeelte. Een soort overdrachtsmoment. Dat voorlopen zal ik niet snel meer vergeten…
